De mutaties van de Voorjaarsnota 2024 bestaan uit de volgende categorieën:

Onderstaand wordt per categorie een toelichting gegeven op de mutaties.

1. Actualisatie staat van activa

Van de investeringsplanning 2023 is een deel gedurende 2023 niet gerealiseerd hetgeen in 2024 leidt tot lagere kapitaallasten dan oorspronkelijk was begroot. Dit vormt daarmee een voordelig effect op het begrotingssaldo 2024. De afronding van de resterende investeringsbudgetten 2023 in 2024 levert in latere jaren uiteindelijk, naar verwachting, wel de oorspronkelijk geplande kapitaallasten op.

De cijfers voor de grondexploitaties zijn bijgesteld op basis van de actualisatie per 1 januari 2024. Aanpassingen van de boekwaarden en de toerekenbare rente leiden tot een beperkte mutatie in de begroting.

2. Uitwerking collegebesluiten, voortgang en actualisatie budgetten

Onderstaand zijn de wijzigingen van budgetten als gevolg van verwerkte collegebesluiten en autonome ontwikkelingen weergegeven voor zover deze doorwerken in het begrotingssaldo.

Toelichtingen op de begrotingswijzigingen:

1) Kaderstellende notitie Omgevingsprogramma Ruimtelijke kwaliteit

Benodigd budget voor het schrijven het omgevingsprogramma Ruimtelijke kwaliteit.

2) Vitale glastuinbouw omgevingsprogramma

Voor het uitvoeren van de bestuursopdracht "omgevingsprogramma vitale glastuinbouw" werden de kosten in 2023 gedekt uit bestaande budgetten. Voor 2024 kan een deel van de kosten worden gedekt vanuit de SPUK Energietransitie. Voor het overige is aanvullend budget benodigd.

5) Stanislas uitbreiding vertraagd/normkostenbudget onvoldoende

Voor de uitbreiding van het Stanislas College is in de meerjarenbegroting rekening gehouden met een investeringsbudget. Er is geen rekening gehouden met kosten voor sloop en bouwrijp maken, waarvoor dit budget benodigd is.

6) Beheerplan Sportvelden 2024-2027

Het beheerplan is inmiddels door de raad vastgesteld en de financiële gevolgen die hieruit voorvloeien zijn opgenomen in de exploitatie.

6) CulturA & Zo Nootdorp verstrekte geldlening

Renteopbrengsten als gevolg van verstrekte geldlening aan CulturA en Zo.

6) Gasprijzen volgens contract vanaf 2025 25% verhoogd

Conform contractuele afspraken nemen (gas)prijzen toe.

6) Meikoninginnelaan aframen huurinkomsten vanwege sloop

Pand wordt gesloopt, waarmee de huuropbrengsten komen te vervallen.

6) SWOP uitbreiding locatie Nootdorp

Kosten voor het openen van een welzijnslocatie in Nootdorp. Tot en met 2026 deels gedekt vanuit de brede SPUK.

6) Verhoging bijdrage VVE agv energieverhogingen vanaf 2021

Energiekosten zijn in eerder jaar verhoogd, deze bijdrage was daar niet in meegenomen. De bijdragen aan VVE zijn om deze reden toegenomen.

6) Actualisatie huuropbrengsten obv geplande nieuwbouw

Periodiek worden de huuropbrengsten geactualiseerd. Onder andere vanwege vertraging in (nieuw)bouw worden begrote huuropbrengsten (nog) niet gerealiseerd.

7) Verordening maatschappelijke ondersteuning 2024

Dit betreft meerkosten voor de verhoging van de pgb-tarieven voor niet professionele ondersteuning, in het verlengde van de nieuwe verordening maatschappelijke ondersteuning.

8) Beheerplan Baggeren

Tekort vanuit het beheerplan Baggeren dat, conform het verbreed GRP 2022-2025, niet ten laste van de rioolheffing wordt gebracht.

8) FLO actualisatie obv info VRH

Voormalige medewerkers van onze gemeente zijn overgegaan bij de vorming van de Veiligheidsregio Haaglanden. De arbeidsvoorwaarden die op dat moment van toepassing waren zijn nog steeds de basis. De gemeente is hier risicodrager van. Een antal jaren geleden is de door de voormalige accountant aangegeven dat voor deze niet reguliere kosten een voorziening gevormd diende te worden. Vanuit het huidig inzicht is het functioneel leeftijds- ontslag een reguliere arbeidsvoorwaarde waarvoor geen voorziening maar een bestemmingsreserve van toepassing is. Bij de jaarrekening 2023 is voorziening ten gunste van het resultaat 2023 gebracht en is in de bestemming van het saldo een bestemmingsreserve toegevoegd. In de Voorjaarsnota is er een onttrekking uit de bestemmingsreserve opgenomen voor het verwachte exploitatieeffect voor 2024.

9) Wijziging omvang Griffie

Formatieve uitbreiding van de griffie van 3,64 fte maar 4,0 fte.

9) Griffie-gemeenteraad mutaties 2024

Per 1 januari 2024 zijn de vergoedingen voor raadsleden verhoogd conform het rechtspositiebesluit decentrale politieke ambtsdragers.

10) AU decembercirculaire 2023 en actualisatie

Actualisatie van de inkomsten vanuit de algemene uitkering, als gevolg van de decembercirculaire en (her)berekening maatstaven.

10) CAO ontwikkeling 2024

De CAO over 2024 is vastgesteld nadat de P-begroting is opgesteld. Dit betreft de (extra) last van de werkelijke loonsverhoging (hoger) afgezet tegen de begrote indexatie. Een deel wordt gedekt uit de stelpost prijs, het resterend deel komt ten laste van het begrotingssaldo.

10) Dividend gewone aandelen Stedin 2023

Stedin heeft in 2023 een resultaat behaald van € 162 mln. Conform het dividendbeleid van Stedin wordt € 52 mln. uitgekeerd. Genoemd bedrag bedraagt het aandeel hiervan voor de gemeente Pijnacker-Nootdorp.

3. Sociaal domein

Bij de najaarsnota 2023 is structureel aan de begroting van het Sociaal domein een toevoeging gedaan van ruim € 2,5 miljoen. Hiermee is beoogd om een nieuwe realistische nul lijn te creëren. Tegelijkertijd is het vanwege toekomstbestendige gemeentefinanciën (zie verder hierna) van belang om meer grip te krijgen op de (oplopende) kosten binnen het sociaal domein. Hiervoor is een projectgroep 'kostenbeheersing sociaal domein' actief.

4. Maatregelen toekomstbestendige gemeentefinanciën

In het kader van de bestuursopdracht met betrekking tot toekomstbestendige gemeentefinanciën is in de eerste fase geinventariseerd waar de kansen en risico's in de begroting zitten. In een drietal onderwerpen is een 'quick-win' te behalen. Deze quick wins betreffen het laten vrijvallen van een stelpost voor prijsindexatie over 2022, realistisch(er) begroten van financiële baten (zoals dividend-opbrengsten) en structurele onderuitnutting van de bestaande begroting (meerjarig historisch niet gebruikte budgetten). In totaal leidt dit in 2024 tot een positieve bijstelling van de begroting voor een kleine € 1,3 miljoen. De dividendopbrengsten Stedin zijn ten opzichte van het eerder gepresenteerde beeld hierop gecorrigered, aangezien dividenduitkering (over 2023, in 2024) reeds heeft plaatsgevonden.

5. Voortgang per programma

Na de hiervoor gepresenteerde financiële ontwikkelingen over 2024 volgt hierna de inhoudelijke voortgang per programma. In de Begroting 2024 hebben we beschreven wat we gaan doen om de ambities te behalen. Veel van deze activiteiten lopen op schema en vragen dan ook geen nadere toelichting. De activiteiten waar wel bijzonderheden over te melden zijn, bijvoorbeeld omdat ze vertraagd zijn of er nieuwe inzichten zijn opgedaan, worden hieronder uitgelicht. Ook eventuele andere vermeldenswaardige ontwikkelingen in 2024 worden hier benoemd.

Programma 1: ruimte en wonen

In de Begroting 2024 hebben we beschreven wat we gaan doen om de ambities te behalen. Veel van deze activiteiten lopen op schema en vragen dan ook geen nadere toelichting. De activiteiten waar wel bijzonderheden over te melden zijn, bijvoorbeeld omdat ze vertraagd zijn of er nieuwe inzichten zijn opgedaan, worden hieronder uitgelicht.

Uitbreiden van de woningvoorraad

Het opstellen van een ruimtelijke visie voor Oranjepark heeft vertraging opgelopen. Dat komt omdat Stedin heeft aangegeven het bestaande verdeelstation aan de Nijverheidsweg te willen uitbreiden. We zijn in overleg met Stedin om te verkennen of uitbreiding van de netcapaciteit ook op een andere manier of andere plek kan worden gerealiseerd. Dit overleg loopt parallel met het het opstellen van de ruimtelijke visie, maar heeft wel tot vertraging geleid. De planning is dat begin 2025 de visie en de bijbehorende grondexploitatie ter besluitvorming aan de raad kan worden voorgelegd. De raad ontvangt in 2024 een voorstel voor het realiseren van meer woningen in Tuindershof als gevolg van een verdichting. Er komen dan 33 tot 36 woningen meer in het betaalbare segment. Daarnaast wordt de mogelijkheid voor het toevoegen van een huisartsenpraktijk (in samenwerking met Woningcoöperatie) in Tuindershof onderzocht.

Benutten van de woningvoorraad voor (lokale) doelgroepen

Voor de actualisatie van de instrumentenkoffer was nog geen planning gemaakt. Dit is inmiddels gedaan. De raad kan in het derde kwartaal de instrumentenkoffer 2.0 tegemoet zien. In diezelfde periode ontvangt de raad een voorstel waarin de mogelijkheden voor sociale verevening zijn uitgewerkt. Dit voorstel vloeit voort uit bespreking van de Nota Grondbeleid in maart 2024. Daarnaast is het nog onduidelijk of er een regionale woonvisie wordt opgesteld. Dat komt omdat er in de afgelopen jaren al op andere manieren regionale afspraken zijn gemaakt. Bijvoorbeeld in de vorm van de regionale realisatieafspraken, nieuwe woningmarktafspraken en de regionale realisatieagenda. Wel wordt er dit jaar in regionaal verband gewerkt aan een woonzorgvisie. Dit vormt het sluitstuk van het volkshuisvestelijk programma voor de regio. Een nieuwe regionale woonvisie is daarmee op dit moment ook niet nodig.

Programma 2: economie en glastuinbouw

In de Begroting 2024 hebben we beschreven wat we gaan doen om de ambities te behalen. Veel van deze activiteiten lopen op schema en vragen dan ook geen nadere toelichting. De activiteiten waar wel bijzonderheden over te melden zijn, bijvoorbeeld omdat ze vertraagd zijn of er nieuwe inzichten zijn opgedaan, worden hieronder uitgelicht.

Kwaliteit verbeteren van de bestaande economische gebieden

Het jaarverslag 2023 van Businesspark Haaglanden zal later dit jaar ter informatie aan de raad worden aangeboden. Daarnaast wordt een verkenning gedaan naar een (regionale) uitvoeringsorganisatie voor bedrijventerreinen. Het bestaande Businesspark Haaglanden zal daar mogelijk een rol in gaan vervullen. De raad wordt over de uitkomsten van deze verkenning geïnformeerd.

Versterken economische vernieuwing

Citymarketting maakt onderdeel uit van het voorstel van het college in het kader van toekomstbestendige gemeentefinanciën.

Programma 3: mobiliteit

Infrastructuur duurzaam veilig (her)inrichten en stimuleren verkeersveilig gedrag

In juni 2023 heeft de raad besloten om de verlengde Komkommerweg aan te leggen. Er wordt gewerkt aan de uitwerking van het schetsontwerp van deze weg. De daadwerkelijk realisatie is afhankelijk van het verloop van de verwervingen en de omgevingsplanprocedure. Medio 2024 is er meer inzicht in de planning.

Hofweg

De Hofweg behoeft verder verkeerskundige aanpassingen teneinde de maximumsnelheid en daarmee de nu ervaren geluidsoverlast in de wijk ’s-Gravenhout terug te dringen. Hiervoor is een ontwerp gemaakt waarbij de bestaande middenberm zo wordt aangepast dat scherpere bochten in de weg komen die de rijsnelheid terugdringen. Voor de aanpassing is meer budget nodig dan nu beschikbaar is vanuit de Beheerplannen Wegen en Groen. De extra kosten worden geraamd op € 445.000. Bij het onderdeel "toekomstbestendige gemeentefinanciën" wordt rekening gehouden met de effecten hiervan. 

Duurzaam en doelmatig beheren van de openbare ruimte

Zoals eerder gemeld verlopen de uitvoeringsactiviteiten binnen de huidige beheerplannen niet allemaal volgens planning. Dit geldt vooral voor wegen, civiele kunstwerken, groen, sport en spelen.

De uitvoeringsactiviteiten binnen de huidige beheerplannen verlopen niet allemaal volgens planning. Dit heeft onder meer te maken met een tekort aan personeel, stijgende marktprijzen en langere levertijden. Diverse activiteiten zullen medio 2024 worden uitgevoerd waarbij ook wordt bekeken om ‘’werk met werk te maken’’. Het college heeft eerder aan de raad toegezegd naar een oplossing te zoeken voor dit knelpunt. Uitgangspunt wordt dat de geplande uitvoering leidend gaat worden voor de investeringsplanning. Het uiteindelijke doel is om bij de Kadernota 2026 deze verbeterde werkwijze te implementeren en jaarlijks te evalueren.

Programma 4: groen en recreatie

Het uitvoeren van regulier beheer en onderhoud van groen, water, oeverse en speelvoorzieningen in de openbare ruimte

Zoals eerder gemeld verlopen de uitvoeringsactiviteiten binnen de huidige beheerplannen niet allemaal volgens planning. Dit geldt vooral voor wegen, civiele kunstwerken, groen en spelen.

De uitvoeringsactiviteiten binnen de huidige beheerplannen verlopen niet allemaal volgens planning. Dit heeft onder meer te maken met een tekort aan personeel, stijgende marktprijzen en langere levertijden. Diverse activiteiten zullen medio 2024 worden uitgevoerd waarbij ook wordt bekeken om ‘’werk met werk te maken’’. Het college heeft eerder aan de raad toegezegd naar een oplossing te zoeken voor dit knelpunt. Uitgangspunt wordt dat de geplande uitvoering leidend gaat worden voor de investeringsplanning. Het uiteindelijke doel is om bij de Kadernota 2026 deze verbeterde werkwijze te implementeren en jaarlijks te evalueren.

Programma 5: onderwijs en kinderopvang

Realiseren basisvoorzieningen in de eigen woon- en leefomgeving

De realisatie van (integrale) kindcentra wordt uitgevoerd conform het Integraal Huisvestingsplan Kindcentra 2023. Bij de aanbesteding van diverse onderwijshuisvestingsprojecten ervaren wij dat de berekende budgetten op basis van VNG normering niet altijd toereikend zijn. In voorkomende gevallen zijn alsnog aanvullende financiële middelen beschikbaar gesteld. Ten behoeve van uitbreiding Stanislas Pijnacker € 135.000 voor sloop en bouwrijp maken en € 375.195 in verband met tegenvallend aanbestedingsresultaat.

Medio 2024 verwachten wij de aanbestedingsresultaten voor de realisatie van kindcentrum Mariaschool en kindcentrum Beatrixschool.

In verband met herstel van deuren en het vervangen van de betonblokken en ophogen van het schoolterrein bij MFA Het Nest is € 279.874 beschikbaar gesteld. Hiervoor is een voorziening getroffen bij de jaarrekening 2023.

Bij een tijdelijke voorziening van een schoolgebouw (Buis) is bekend dat de technische installaties niet meer toereikend zijn voor een opvolgende fase. Het bestuur van de school heeft aangegeven belangstellend te zijn voor overname van het schoolgebouw met de voorwaarde dat de installaties worden vernieuwd. In het gebouw is ook een kinderopvang gevestigd. Voor 2024 voorzien we een onderhoudsvoorziening van € 750.000 waarmee in de investeringsplanning geen rekening is gehouden. De investeringsplanning wordt in juni geactualiseerd en wij zullen deze investering daarin meenemen.

Binnen de onderwiijshuisvesting zien we op dit moment een aanbestedingsrisico van € 2.800.000. Dit betreft zowel het deel wat al vertrouwelijk met de raad is gedeeld. Het resterende deel heeft betrekking op de lopende investeringsprojecten.

Programma 6: collectieve voorzieningen

Investeren in voorzieningen voor sport en cultuur en faciliteren van sportieve en culturele activiteiten

Uitvoeren beheerplan sportvelden 2024-2027; Het nieuwe beheerplan voor de sportvelden is onlangs door de raad vastgesteld. De aanbesteding van de eerste projecten zijn opgestart.

Opstellen eindevaluatie Cultuurnota, inclusief uitvoeringsagenda 2020-2023; De evaluatie van de Cultuurnota Verbinden door Cultuur maakt onderdeel uit van de startnotitie cultuur, die in Q1 2025 aan de raad ter besluitvorming voorgelegd wordt. 

Realiseren Sociaal Cultureel Centrum Pijnacker: De raad is in februari 2024 middels een informatienota en een presentatie geïnformeerd over het uitstel van het besluit over de realisatie van het SCC vanwege de ontwikkelingen op het gebied van toekomstbestendige gemeentefinanciën. In september 2024 wordt het besluit rondom de realisatie voorgelegd aan de raad.

Programma 7: individuele voorzieningen

We bieden laagdrempelige en doelmatige oplossingen voor jongeren, ouderen, gezinnen en inwoners in een kwetsbare positie

Voorbereiding doordecentralisatie van beschermd wonen naar beschermd thuis; Het woonplaatsbeginsel, dat deels bepalend is voor het uitvoeren van de doordecentralisatie van beschermd wonen naar beschermd thuis, is wederom uitgesteld. De geplande ingangsdatum was 1 januari 2025, de nieuwe streefdatum is 1 januari 2026. Dit uitstel heeft invloed op de voorbereiding op het uitvoeren van deze doordecentralisatie. Wij zullen dit jaar lokaal en regionaal doorgaan met de voorbereidingen hierop. Waar mogelijk starten wij met een eerste implementatie en de inrichting van de lokale toegang. Dit zal naar verwachting medio 2025 plaatsvinden.

We continueren de maatregelen om de kosten te beheersen en de kwaliteit te borgen

De kosten binnen het sociaal domein zijn in 2023 scherp gestegen ten opzichte van 2022. Dit heeft geleid tot een tekort bij de najaarsnota 2023 van € 2,5 miljoen. Dit tekort is structureel toegevoegd bij de kadernota. Deze stijgende kosten vragen om een passende reactie om deze ontwikkeling te beheersen. Hiervoor zijn wij van start gegaan met het opstellen van een nieuw programma kostenbeheersing in het sociaal domein. Het nieuwe interventieplan kostenbeheersing en innovatie sociaal domein zal naar verwachting in het najaar van 2024 worden vastgesteld. In de kadernota wordt hier verder op ingegaan.

Programma 8: veiligheid en duurzaamheid

We werken samen met inwoners, organisaties, ondernemers, brandweer en politie aan de veiligheid en leefbaarheid in onze wijken en buurten

Zowel het opstellen van het evenementenbeleid als het standplaatsenbeleid heeft vertraging opgelopen. Verwacht wordt dat beide documenten in respectievelijk het tweede en derde kwartaal van 2024 ter vaststelling kunnen worden aangeboden. De evaluatie van het beleidskader Wijken die werken wordt in de loop van 2024 uitgevoerd. Na deze evaluatie en na vaststelling van de visie op het Sociaal Domein bekijken we in hoeverre actualisatie  van het beleidskader Wijken die werken nodig is. Hierover informeren we de raad. 

Duurzaamheid versnellen, intensivering en verbreden

De planning voor het opstellen van wijkuitvoeringplannen heeft vertraging opgelopen. Dat komt omdat onze ervaring met zowel Klapwijk als ’s-Gravenhout heeft aangetoond dat wetgeving noodzakelijk is om stappen te kunnen maken in de warmtetransitie. De Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie (Wgiw) wordt momenteel in de Tweede Kamer behandeld. Het is nog niet bekend wanneer deze wet in werking treedt. Verder gaan we in 2024 een nieuw uitvoeringsprogramma Energietransitie maken. In dit uitvoeringsprogramma staan de acties die in het kader van de energietransitie worden uitgevoerd. De kosten voor het maken van het uitvoeringsprogramma worden gedekt vanuit de Specifieke Uitkering Capaciteit Decenrale Overheden voor Klimaat- en Energiebeleid (SPUK CDOKE).

Aandacht voor lucht-, water- en bodemkwaliteit

Het omgevingsprogramma geluid (actieplan geluid) heeft vertraging opgelopen. De participatie rondom het bepalen van de plandrempel heeft meer tijd gekost dan vooraf verwacht. De vaststelling staat gepland rond de zomer van 2024. Direct daarna wordt ook gestart met het opstellen van de kaderstellende notitie voor het omgevingsprogramma Leefkwaliteit. De elektromechanische vervanging van de rioolgemalen loopt achter op de planning. Naar verwachting zal deze achterstand in 2025 worden ingelopen.

Het verbeteren van toezicht en handhaving

Het opstellen van het beleid voor vergunningen, toezicht en handhaving voor de periode 2024-2028 heeft vertraging opgelopen. Verwacht wordt dat het nieuwe beleid inclusief een uitvoeringsplan rond de zomer van 2024 kan worden aangeboden aan de raad.

Programma 9: bestuur en bedrijfsvoering

Het organisatieontwikkeltraject en herijking visie dienstverlening wordt aan gewerkt, hierover zijn geen afwijkingen te vermelden.